Uszkodzenie mięśnia czworogłowego jest bardzo poważnym schorzeniem. Polega na urazie lub zerwaniu ścięgna w mięśniu odpowiadającym za wyprost nogi w kolanie. W konsekwencji nie jest możliwe chodzenie i bieganie, ani nawet stanie.
Mięsień czworogłowy jest największym mięśniem człowieka. Razem z rzepką i więzadłem tworzy aparat wyprostny kończyny dolnej. Jest zbudowany z czterech części (tzw. głów): przyśrodkowej, bocznej, pośredniej i prostej. Uszkodzeniu najczęściej ulega głowa prosta, a zmiana występuje zazwyczaj w odległości do 2 centymetrów od rzepki.
Pojawienie się dolegliwości w okolicy kolana, szczególnie zmian uniemożliwiających ruch lub wywołujących ból, wymaga konsultacji z fizjoterapeutą lub z lekarzem ortopedą. Szybkie rozpoczęcie procesu diagnozy i leczenia może zapobiec wielu komplikacjom wynikającym z uszkodzenia mięśnia.
Uszkodzenie mięśnia czworogłowego – przyczyny
W większości przypadków uszkodzenie mięśnia czworogłowego dotyka tylko jednej kończyny dolnej naraz. Częściowe uszkodzenie występuje głównie u młodych sportowców. Całkowite zerwanie zdarza się stosunkowo rzadko. Ryzyko urazu jest większe w wypadku pacjentów z otyłością lub chorobami metabolicznymi (np. nadczynność przytarczyc, niewydolność nerek, dna moczanowa, cukrzyca).
Uszkodzenie może nastąpić w wyniku:
- nagłego skurczu mięśnia przy lekko zgiętym kolanie, np. w czasie upadku lub przy kopnięciu zablokowanej piłki,
- bezpośredniego uderzenia w mięsień,
- skaleczenia mięśnia ostrym przedmiotem,
- przypadkowego uszkodzenia mięśnia w trakcie zabiegu przeprowadzanego w okolicy kolana.
Uszkodzenie mięśnia czworogłowego – objawy
Po urazie mięśnia czworogłowego występuje kilka charakterystycznych objawów:
- ostry ból powyżej rzepki,
- obrzęk w okolicy kolana,
- bruzda w miejscu uszkodzenia,
- brak możliwości wyprostu kolana.
Uszkodzenie mięśnia czworogłowego – diagnostyka
Diagnozując uszkodzenie mięśnia czworogłowego, lekarz ortopeda lub fizjoterapeuta porównuje wyniki badania obrazowego wykonanego dla kończyny zdrowej z obrazem kończyny chorej. Większość objawów potwierdzających jest widoczna na zdjęciu rentgenowskim. Są to:
- zniesienie cienia ścięgna,
- nierówny zarys przednio-górnej krawędzi rzepki,
- wysięk w stawie,
- niskie ustawienie rzepki,
- przednie pochylenie górnego bieguna rzepki.
W niektórych sytuacjach RTG musi być uzupełnione badaniem USG i / lub rezonansem magnetycznym.
Uszkodzenie mięśnia czworogłowego – leczenie i fizjoterapia
Przy świeżych uszkodzeniach częściowych można podjąć próbę leczenia zachowawczego. Przez okres od 3 do 6 tygodni konieczne jest unieruchomienie chorej nogi w pełnym wyproście. Dopiero potem można stopniowo wprowadzać do leczenia rehabilitację technikami manualnymi i fizykalnymi, a także terapię ruchem.
W przypadku całkowitego zerwania mięśnia czworogłowego najlepsze efekty przynosi zabieg chirurgiczny. Polega on na zeszyciu urwanego ścięgna lub doszyciu go do rzepki. Taki zabieg pozwala szybko wrócić do pełnej sprawności, a nawet zawodowego lub amatorskiego uprawiania sportu. Opracowania naukowe podają, że ponad 80% pacjentów po operacji wraca do pełnej aktywności sprzed urazu.
Bardzo ważnym elementem powrotu do zdrowia po zabiegu operacyjnym jest fizjoterapia. Jej celem jest przyspieszenie procesu gojenia rany, odzyskanie ruchomości w kolanie, wzmocnienie mięśnia oraz zapobieganie kolejnym uszkodzeniom. Zabiegi rehabilitacyjne zazwyczaj obejmują fizykoterapię, masaż leczniczy, kinezyterapię oraz trening funkcjonalny.